نوكتەكانی ئایدۆلۆژیا

په‌یكار عوسمان

14/12/2019

ئەگەر لەمن بپرسیت ئەزمونەكانی حوكمڕانی ئێمە (شێخ مەحمود، كۆماری قازی، هەرێمی باشور، خۆسەری ڕۆژئاوا) كامیان جوانترن؟ ئەڵێم بە ڕێژەیی و بە تێبینییەوە "ڕۆژئاوا".
بەڵام ئەگەر بە من بڵێی لەدنیادا شتی وا نەبووەو نابێتەوەو بیبەیتە دۆخێكی ئەفسانەیی و موقەدەس.. ئیتر من هیچ ناڵێم، تەنیا لێت ئەپرسم، ئەرێ ئەمە ڕای هاووڵاتییەكی ڕۆژئاواشە؟
سەیركە ئەگەر كۆمۆنیستێكی ئێمە، باسی ئەزمونی كوبا بۆ هاووڵاتییەكی كوبی بكات، ڕەنگە كابرای كوبی بقرتێ لەپێكەنینا!
یان شیعەیەكی لوبنان، لە دوورەوە وائەزانێ ئەو حوكمەی ئێران، ڕێك ئەوەیە كە لە ڕیوایەتەكانی كافی و كولەینیدا باسكراوە. لەكاتێكا ئەو باسە لای ئێرانییەك خۆی، شۆخییەكی بێتامە!
ئیخوانێك لە هەڵەبجەوە، وائەزانێ فەترەی حوكمی مورسی و سیسی عەرزو عاسمانی فەرقبووە، لەكاتێكا هاووڵاتییەكی میسری "ئەگەر ئیخوانیش بێت"، خۆی هەردو فەترەكەی بینیوەو ئەزانێ وانیە!
جا منو تۆش كە پێنج دەقە لە ڕۆژئاوا نەژیاوین و لەدوورەوە تەفسیری ئەفسانەیی بۆ ئەكەین.. بێگومان ئەو عالەمەی ئێمە باسی ئەكەین، زۆر جیایە لەوەی كە ڕۆژاواییەك تیای ئەژی و لێشی ڕائەكا!
لە حاڵەتی ئاساییدا پێكەنین بەرهەمی كۆمیدیایە، بەڵام ئایدۆلۆژیا لەوپەڕی جدییاتدا ئەتكاتە مایەی پێكەنین!
بەڵێ لەو كاتەدا، كە تۆ زۆر بەجدی لەبارەی شوێنێكەوە، خەریكی حیكایەتەكانی ئایدۆلۆژیایت و تا ئەوپەڕی خەیاڵپڵاوی ئەڕۆیت، دڵنیابە خەڵكی شوێنەكە خۆی، پێكەنینی پێت دێ، ئەگەر گوێی لێ بێت!
ڕۆژئاوا لە زۆر ڕەهەندەوە ئەزمونێكی جیاوازەو بەهاكانی و لایەنە مەعنەوییەكەی بۆ من بەرزو گرنگەو ئەشزانم ئەوەی هەیە بەرهەمی ئایدۆلۆژیایەكە. تا ئێرا ناوچەی ئاساییەو بە چاوی ئاسایی ئەبینرێ و بە عەقڵی ئاسایی دركی پێئەكرێ، منیش سەربەو ناوچەیەم.
بەڵام ناوچەیەكی تر هەیە كە ناوچەی گۆشەنیگای ئایدۆلۆژیستەكانە، سەربەم ناوچەیەو حیكایەتەكانی نیم لەبارەی ڕۆژئاواوە!
ئەوەی ئاپۆچییەك لە باشورەوە، لەبارەی ڕۆژئاواوە ئەیڵێ، نەك هاووڵاتییەكی ئاسایی، ڕەنگە ئاپۆچییەكی ڕۆژئاوا خۆی، ئەو شتانە نەڵێ، چونكە ئەو خۆی لە واقعەكەدایەو واقع و خەیاڵیش پێكەوە كۆناكرێنەوە. تۆ تەنیا لەدەرەوەی واقعەوە ئەتوانی بە كەیفی خۆت پەتی خەیاڵی بدەیتێ!
كێشەم لەگەڵ ئایدۆلۆژیایەكی دیاریككراو نییە، كێشەم لەگەڵ خودی ئایدۆلۆژیاو هەموو ئایدۆلۆژیاكانە، چونكە هەموویان یەك وەهم و هەمان عەقڵیەت بەرهەمئەهێنن!
دوو ئایدۆلۆژیست، هەردووكیان وەكویەك دنیا ڕەشوسپی ئەكەن.
وەكویەك خۆ بە فریشتەو ئەو بە شەیتان ئەكەن.
وەكویەك تەخوین و ئیرهابی فكری یەكتری ئەكەن.
وەكویەك بەچاوی سڕینەوە لە یەك ئەڕوانن.
وەكویەك دنیا بەقەت ئایدۆلۆژیاكەی خۆیان ئەبینن.
وەكویەك بیرئەكەنەوە، یان ڕاستر بیرناكەنەوەو ئایدۆلۆژیا بووە بە عەقڵی بەدیلیان!
وەكو یەك ناتوانن حیوار و یەكترقبوڵكردن و پێكەوەژیان بكەن..
كەچی خۆیان بەشتێكی زۆر جیاواز، بەیەكتر ئەفرۆشنەوەو شەڕی گەورە لەسەر ئەمە هەڵئەگیرسێنن!
مرۆڤ بۆ ڕزگاربوون، پێویستی بە ئایدۆلۆژیا نییە، پێویستی بە ڕزگاربوون لە ئایدۆلۆژیایە.
ئایدۆلۆژیا لە ڕێگەی كۆنترۆڵكردنی عەقڵ و تۆپەڵكردن و دیسپلینكردنمانەوە، ئەتوانێ شەڕی گەورەمان پێبكات. بەڵام ئازادبوونی عەقڵمان لە ئایدۆلۆژیا، ڕەنگە بتوانێ جگە لە (قوربانی و جەنگاوەر) نوسخەیەكی تری ئێمە دروستبكاو جگە لە شەڕ لە شوێنێكی ترەوە بمانخاتەوە ناو بوون و بەرگریی!
"ئایدۆلۆژیای شۆڕشگێڕ" تەنیا لە كۆڵانی مەرگەوە ئەتباتە ناو ژیان، بۆیە هەمیشە مەرگت لا پیرۆز ئەكاو لایەكی ئەدەبیاتەكەی پیاهەڵدانی شەهیدە!
جا ڕزگاربوونی عەقڵمان لەمە، ڕەنگە دەرفەتێكبێ بۆئەوەی لە ڕێگای ژیان خۆیەوە بچینە ناو ژیان.
ڕاستە ئایدۆلۆژیا بە باشترین شێوە ئامادەت ئەكا بۆ شەڕ، بەڵام من كێشەكەم لەگەڵ خودی شەڕدایە، بۆیە هیچ موعجیب نیم بە ئایدۆلۆژیاو حیكایەتەكانی.
مەسەلەكەش ئایدۆلۆژیاو نائایدۆلۆژیا نییە، مەسەلەكە بیركردنەوەو بیرنەكردنەوەیە.
هیچ شتێك بەدیلی عەقڵ و بیركردنەوەی ئێمە نییەو ئایدۆلۆژیاو هەرشتێك تەنیا لەوێدا مەترسییە، كە بچێتە بری عەقڵ و بیركردنەوەی ئێمە.
ئێستا تۆ دژی پەكەكەیت؟ نا ئەزیزم من دژی پەكەكەنیم، من دژی عەقڵیەتی تەسكی (لەگەڵ و دژم) تۆش لەو عەقڵیەتەدایت، بۆیە وائەزانی من ئەگەر "لەگەڵ" نەبووم، ئیتر "دژ"م!
من پەكەكەم پێ (ئاسایی) و قبوڵە، وەكو ڕەنگێكی ناو وێنەكە، نەك وەك ئەو ڕەنگە (پیرۆزە)ی كە ڕەنگەكانی تر بسڕێتەوەو لەوحەكە داگیرو یەكڕەنگ بكاو فاشیزم بەرهەمبهێنێتەوە، بەڵام تۆ ئەوەت ئەوێ بۆیە كێشەت لەگەڵ بیری مندا هەیە!
دڕندەیی دوژمن و ناشرینی پارتی و یەكێتیش، پاساونییە بۆ فاشیزمی بەدیلەكان، بەڵكو ئەبێ بەدیلێكی خاڵی لە فاشیزم تەرح بكرێ.
لێرەدا من كێشەم لەگەڵ بیری ڕەنگاوڕەنگی ئاپۆ نییە، كێشەم لەگەڵ بیری تەسكی تۆی ئاپۆچییە، كە ئەو فكرە ڕەنگاوڕەنگە بە ڕەشوسپیكردنی دنیا تێگەیشتوون و وای تەرجەمە ئەكەیتەوە بۆمان!
دواجار ئەبێ تێبگەین خەڵك ژیانی ئەوێ نەك حیكایەت، حیكایەتیش وەسیلەیەو تا ئەوێش وەسیلەیەكی ماقوڵە، كە ژیانێك دابین بكات، نەك ئەوەی ئامانجبێ و ماڵت كاولكات!
حیكایەتەكانی ئایدۆلۆژیاش لەبارەی ڕۆژئاواوە، بە كەڵكی فەیسبوك دێ، بەڵام بڕۆ لە ژێر خێمەیەكدا بۆ ئاوارەیەكی ڕۆژئاوای بگێڕەوە، ئەگەر بە پاڵ نەتكاتە دەرەوە، ئەوە زۆر خاتری گرتویت.
وەكچۆن باشوورییەكان شایەنی ئەوەنین كە حیكایەتەكانی (شۆڕشی باشور) بەسەریدا هێناون. ڕۆژاواییەكانیش شایەنی ئەوەنین كە حیكایەتەكانی (شۆڕشی ڕۆژئاوا) بەسەریان ئەهێنێ!
ئاخر كۆتا شوێن كە لەگەڵ چەك پێی ئەگەیت، ئەوەیە كە بە سەربەرزی "ئەمریت". سەدەیەكە "چەك" هەر مەرگی سەربەرزانەی بۆ هێناوین، ئێ با سەدەیەكیش داینێین، كێ ناڵێ ژیانی سەربەرزانە ناكەوێتە دوای ئەوەوە؟
پرسیارەكە ئەوەیە تۆ ژیانی سەربەرزانەت ئەوێ یان مەرگی سەربەرزانە؟
ئەگەر یەكەمیانت ئەوێ، ئەوە چەك بۆتی ناهێنێ، جا باشترنییە ئەگەری "ناچەك" تاقی بكەینەوە؟
سەدەیەكە عەقڵی ئێمە لەناو (پیاهەڵدانی جەنگاوەرو شینی قوربانیدا) گیری خواردوە. چیتر ئەبێ عەقڵمان لەو زیندانە دەركەین و لە تەخوینی شۆڕشگێرەكانیش نەترسین!
چیتر ئەبێ بە نەوعێكی تر یادی هەڵەبجەو ئەنفال بكەینەوەو لەگەڵ سەدام و عەلی كیمیاویدا، بەرپرسیارێتی شۆڕش و پێشمەرگەش لە تاوانەكەدا دیاری بكەین و بەقەت ڕۆڵی خۆیان، ئەوانیش لە ویژدانی خۆماندا دادگایی بكەین!
چیتر ئەبێ جۆرێكی تر لە ڕۆژئاوا بڕوانین و هەر خەریكی پیاهەڵدانی چەكبەشانەكانی نەبین. بەڵكو ئەوەی لەوێ بەسەر منداڵ و ژن و خەڵكی مەدەنیدا دێت، لەپاڵ ستەمی دوژمندا، بەرپرسیارێتی چەكی خۆشمانی تیایەو نابێ خۆمانی لێگێلكەین!
(كورد تا نەگاتە ئەو خاڵە، لە كۆستەكانی ڕزگاری نابێت، چونكە ئەو بەڵایەی كە لە دەرەوە دێت، ئەبێ دەرگاكانی لەناوەوە داخەین!)
یەكێتی و پارتی و پەكەكەو حسك و كۆمەڵەو دیموكرات.. زۆر شانازی بە زۆریی شەهیدو درێژیی ڕووبارە خوێنەكانیانەوە ئەكەن، بەڵام لەڕاستیدا ئەوە كەیسێكە، ڕۆژێك لەڕۆژان ئەبێ لەسەری دادگایی و بەنەفرەت بكرێن!
ئەو ڕۆژەش ئەو ساتەیە، كە عەقڵی ئێمە لە خەوە خۆشەكانی شۆڕش خەبەری ئەبێتەوەو تای چەك بەریئەداو ئاگایی زاڵئەبێ بەسەر تلیاكی ئایدۆلۆژیادا.
جا لە یادی پەكەكەدا، سوپاس بۆ شۆڕشی چەكداری پەكەكە، كە نیوەی باكورییەكانی زیندوكردەوە. بەڵام ئەگەر شۆڕشەكە چەكداریی نەبووایەو مەدەنی و كولتوری بووایە، ڕەنگە نیوەكەی تریشی زیندوبكرادایەتەوە بە كەمترین زەرەریش.
هەروەها ئەمەوێ بڵێم پەكەكەو كۆمەڵەكەی ئارام، جوانترین نمونەی شۆڕشگێڕین و چەك سەقفی لەوە بەرزتری نییە.
بەڵام ئەو جوانییە، جوانیی ناو ناشرینەكانە نەك جوان خۆی، چونكە كۆی پاكێجی چەك ناشرینە!
ئێمەش گرنگە لەو پاكێجەو لە حیكایەتە عەقڵكوژەكانی دەرچین بەرەو پاكێجێكی تۆزێ ئارامتر، ئارامییەكی زۆرنا هەر بەشی بیركردنەوەو ئامادەیی عەقڵ.
ئینجا من كە ئەم قسانە ئەكەم، لەڕاستیدا بۆم گرنگ نییە تۆ بە پاڵەوانم بزانیت یان بە خائین، چونكە لای من خیانەت هەر ئەوەیە كە لەبیری خۆمی بكەم و بە هەوای تۆ بنوسم.
پاڵەوانێتیش لای من هەر ئەوەیە كە تەنیا بەو سنورەوە پابەندبم، كە خۆم بۆ خۆمی دانێم، نەك سنورگەلێك كە تۆ و شتانێكی باوی دەرەكیی بۆمی بكێشن!
ئەو سنورانەی لە دەرەوە بۆت دائەنرێ، كۆتن، ئەگەرچی ناویشیان ئازادی بێ و لەقەبی فریودەری ئازادیخوازیشت بدەنێ.


شەپۆلەکانی نەوا

Copyright © 2017 - Radio Nawa. Designed and Developed by Avesta Group