چالاكی ژینگەیی (كاتژمێری زەوی)

مەعرووف مەجید

23/03/2024

ساڵانە لە بەشێك لە وڵاتانی جیهان و ماوەی یازدە ساڵە لە هەرێمی كوردستان ئەم بۆنە جیهانییە ژینگەییە بەرز رادەگیرێت، بە كورتی باسێكی بۆنەكەو كاریگەرییەكانی لەسەر ئاستی جیهان دەكەین. 

ئەم كردارە تا ڕادەیەكی زۆر بچوكە، بەڵام  ڕێگە بە مرۆڤەكان دەدات لە سەرانسەری جیهان یەكبگرن، و نیشانی سەركردەكانیان بدەن كە گرنگی بە سروشت و كەشوهەوا – و داهاتووی هەسارەكەمان دەدەن.

كوژاندنەوەی گڵۆپەكان بۆ ماوەی یەك كاتژمێر چ جیاوازییەكی هەیە؟

كاتژمێری زەوی مەبەست لێی ئەوەیە كە تاڕادەیەكی زۆر كردەوەیەكی ڕەمزی بێت، بەڵام WWF دەڵێت هەرگیز لە ئێستا گرنگتر نەبووە كە پەیامێك بۆ سەركردەكانی جیهان بنێرین كە دەبێت هەنگاوی بەپەلە بگرینەبەر بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی قەیرانی سروشت و كەشوهەوا.

 لە بەیاننامەیەكدا دەڵێت: WWF "لە سەرانسەری جیهاندا ئاژەڵ و مرۆڤ ماڵ و حاڵی خۆیان لەدەستدەدەن، لەگەڵ وێرانكردنی دارستانەكان و پیسكردنی ڕووبار و زەریاكان و خراپتركردنی قەیرانی كەشوهەوا"، بەڵام هیوایەك هەیە، هەموومان دەتوانین ڕۆڵی خۆمان ببینین بە كردارەكان بۆ ئەوەی جیاوازی دروست بكەن.

بەڵام ئەوە بەو مانایە نییە كە كوژاندنەوەی گڵۆپەكان بە هیچ شێوەیەك جیاوازی دروست ناكات.

توێژینەوەیەكی ساڵی ٢٠١٤ی توێژەرانی زانكۆی یو سی دەیڤس،  لە ماوەی شەش ساڵی جیاواز و ١٠ وڵاتی جیاوازدا - دەركەوتووە كە ئەم ڕووداوە بەكارهێنانی وزەی بە تێكڕا ٤% لە ساڵێكدا كەمكردووەتەوە.


1. كاتژمێری زەوی وەك ڕووداوێكی هێمایی دەبلیو دەبلیو ئێف،  لە سیدنی لە ساڵی 2007 دەستی پێكرد، كاتژمێری زەوی بە مەبەستی هاندانی هاوڵاتیان لە هەموو وڵاتانی جیهان بۆ بە عەقڵانیكردنی بەكارهێنانی وزە بۆ پاراستنی زەوی كاردەكات.

2- لە ئێستادا لە زیاتر لە 7000 شار و گوند لە 180 وڵات و ناوچەی جیهان نزیكەی 2 ملیار و 2 ملیۆن كەس بەشداریان لە بەرنامەكەدا كردووە

3. چالاكییەكە لە ڕۆژی شەممەی كۆتایی مانگی ئازاری هەموو ساڵێكدا ئەنجام دەدرێت.

4- كاتی ناوخۆ لە كاتژمێر 8:30.m تا كاتژمێر 9:30 خولەكی ئێوارە، لە ماوەی یەك كاتژمێردا هانی تاك و كۆمپانیاكان دەدات كە چرای ناپێویست و ئامێرە ئەلیكترۆنییەكان بكوژێننەوە.

5- وڵاتانی جیهان سەرقاڵی شەڕن لە سەر بەناوبانگترین شوێنەوارەكانیان لەوانە: خانووی ئۆپێرای سیدنی لە ئوسترالیا و بورجی خەلیفە لە دوبەی و تاوەری ئیفل لە پاریس و ئاسمان شكێنەكان لە هۆنگ كۆنگ و سەنگافورە.

ڕێكخەرانی كاژێری زەوی ئامانجیان ئەوەیە كە هانی تاكەكان و دامەزراوەكان بدەن بۆ ئەوەی دەستپێشخەری بكەن بۆ عەقڵانیكردنی ڕۆژانەی كارەبا و بەكارهێنانی ئاو و نەهێشتنی پیسبوونی ژینگە و بەشداریكردن لە دووبارە بەكارهێنانەوە و عەقڵانیەتی بە گشتی دەبلیو دەدەبلیو دەبلیو ئێف پێشنیاری كرد بۆ كۆمەڵێك چالاكی بۆ تاك و ڕێكخراو و كۆمپانیا و قوتابخانە و زانكۆ و دامەزراوەكانی تر بۆ بەشداریكردن.

♦ئامانجەكانی كاتژمێری زەوی ٢٠٢٤
هۆشیاركردنەوەی خەڵك لە مەترسییەكانی گۆڕانی كەشوهەوا و كاریگەرییەكانی لەسەر هەسارەكە.
هاندانی تاكەكان بۆ گۆڕینی ڕەفتارەكانیان و بەكارهێنانی وزە بە شێوەیەكی بەرپرسیارانەتر.
پشتگیریكردن لە هەوڵەكان بۆ بەرەنگاربوونەوەی گۆڕانی كەشوهەوا لەسەر ئاستی جیهان.

♦دەستكەوتەكانی كاتژمێری زەوی:
لە سەرەتای دەستپێكردنی لە ساڵی ٢٠٠٧ەوە، زیاتر لە ١٨٠ وڵاتی جیهان بەشدارییان لە كاتژمێری زەویدا كردووە.

لە  كاتژمێری زەوی ٢٠٢٣دا تا ئەمڕۆ  ٤۳۰ ملیۆن كاتژمێر كارەبا پاشەكەوت كراوە.

كاتژمێری زەوی یارمەتی دارایی پڕۆژەكانی پاراستنی ژینگەی داوە لە سەرانسەری جیهان.


شەپۆلەکانی نەوا

Copyright © 2017 - Radio Nawa. Designed and Developed by Avesta Group