نەوا-
لە كاتێكدا قەیرانی كەشوهەوا چەندین هۆكاری هەیە كە رۆڵیان هەیە لە خراپتركردنی ژینگە، بەڵام هەندێك هۆكار هەن كە پێویستیان بە گرنگیدانێكی زیاترە لە هەندێكی تر.
گەرمبونی جیهان بەهۆی سوتەمەنی بەردینی و زیادەڕۆیی لە راوكردنی ماسی و كانگاكانی كۆبالت و دارستانبڕین و لەدەستدانی جۆراوجۆری زیندو، نائاسایشی خۆراك و ئاو، بەفیڕۆدانی خۆراك، مۆدەی خێرا، پاشەڕۆی قوماش هەمویان قەیرانی ژینگەی گەورەتر كردوە، بەتایبەتی كە لێكۆڵینەوە زانستیەكان لە ماوەی دوو دەیەی رابردودا ئەوەیان پشتڕاستكردوەتەوە قەیرانی كەشوهەوا لە ئەنجامی چەندین شكست لە بەڕێوەبردنی پرسەكەدا، هەسارەكە پێشتر زنجیرەیەك خاڵی گرنگی تێپەڕاندوە كە دەتوانێت دەرئەنجامە كارەساتبارەكانی هەبێت.
گەرمبونی جیهان بەهۆی سوتەمەنی بەردینیەوە
دووەم ئۆكسیدی كاربۆن گەیشتوەتە 418 بەش لە ملیۆنێك (ppm) و پلەی گەرمی جیهانیش بە بەراورد بە ئاستی پێش پیشەسازی 1.15 پلەی سەدی بەرزبووەتەوە.
دوایین جار كە ئاستی دووەم ئۆكسیدی كاربۆن لەسەر هەسارەكەمان بەم شێوەیەی ئەمڕۆ بەرز بوو، زیاتر لە 4 ملیۆن ساڵ لەمەوبەر بوو، زیادبوونی دەردانی گازی گەرمخانەیی بووەتە هۆی بەرزبوونەوەی خێرا و بەردەوامی پلەی گەرمی جیهان، ئەمەش لە بەرامبەردا ڕووداوی كارەساتبار لە سەرانسەری جیهاندا دروست دەكات – لە ئوسترالیا و ئەمریكاوە، شاهیدی هەندێك لە وێرانكەرترین وەرزەكانی ئاگركەوتنەوەی كێوییە كە تۆماركراون، بەجۆرێك جرجەكان بەشێكی ئەفریقا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئاسیایان گرتووەتەوە، بەرهەمە وێرانكەرەكان و شەپۆلێكی گەرما لە ئەنتاركتیكا كە پلەی گەرما بەرزبووەتەوە بۆ سەرووی ٢٠ بۆ یەكەمجار
خراپ بەڕێوەبردن
بەگوێرەی ئابوریناسانی وەك نیكۆلاس ستیرن، قەیرانی كەشوهەوا دەرئەنجامی چەندین شكستە، ئابووریناسان و ژینگەپارێزان ساڵانێكە داوا لە داڕێژەرانی سیاسەت دەكەن بۆ بەرزكردنەوەی نرخی ئەو چالاكییانەی كە گازی گەرمخانەیی دەردەكەن (یەكێك لە گەورەترین كێشە ژینگەییەكانمان)، كە كەمیی ئەو كارە پێكدەهێنێت گەورەترین شكستی بازاڕ، بۆ نمونە لە ڕێگەی باجی كاربۆنەوە، كە دەبێتە هۆی هاندانی داهێنانەكان لە تەكنەلۆژیای كاربۆن.
بۆ كەمكردنەوەی دەردانی گازی ژەهراوی بەخێرایی و بەشێوەیەكی كاریگەر، حكومەتەكان نەك هەر دەبێت بە شێوەیەكی بەرچاو پارەدان بۆ داهێنانی سەوز زیاد بكەن بۆ كەمكردنەوەی تێچووی سەرچاوەی وزەی كەم كاربۆن، بەڵكو كۆمەڵێك سیاسەتی دیكەش بگرنەبەر كە مامەڵە لەگەڵ هەریەكێك لەم شكستانەی دیكەی بازاڕدا دەكەن.
ئامادەكردنی/ مەعروف مەجید
سەرۆكی رێكخراوی ئاییندە بۆ پاراستنی ژینگە