رۆژانی 13 و 14 ی شوبات، تەنها دوو رۆژ دوای كۆتاییهاتنی ئاهەنگەكانی چلەمین ساڵیادی شۆڕشی 1979 ی ئێران، وارشۆی پایتەختی پۆڵندا میوانداری كۆنفرانسێكی نێودەوڵەتی دەكات كە لە لایەن ئەمریكاوە ئامادەكاری بۆكراوە، هەرچەندە ناونیشانی كۆنفرانسەكە لە چواردەوری ئاسایش، ئاشتی و سەقامگیری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەخولێتەوە، بەڵام وەك بەرپرسانی واشنتۆن باسیان لێوەكردووە ناوئاخنی گفتوگۆكان لەسەر مەترسیەكانی ئێران دەبن بۆ سەر ئەو ناوچەیە.
هەواڵی بەڕێوەچوونی ئەو كۆنفرانسە لە میانی سەردانەكەی مانگی رابردووی مایك پۆمپیۆ، وەزیری دەرەوەی ئەمریكا بۆ چەند وڵاتێكی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست راگەیەنرا و هەر زوو بەرپرسانی تاران كەوتنە بەرپەرچدانەوەیەكی توند و چەند رێكارێكیشیان بەرامبەر بە پۆڵەندا گرتەبەر و تەنانەت كاربەدەستانی دەزگای دیپلۆماسی ئێران سڵیان نەكردەوە لەوەی حەواندنەوەی ئەو دیلە پۆڵەندیانەش بە چاوی ئەو وڵاتەدا بدەنەوە، كە لە میانی شەڕی جیهانی دووەمدا و دوای هەڵاتن لە ئۆردوگاكانی ستالین، لە رێی ئێرانەوە گەڕابوونەوە بۆ وڵاتەكەیان.
هەندێك ئەو كاردانەوە هیستریایەی ئێران بەرامبەر بە كۆنفرانسەكەی وارشۆ بۆ ئەوە دەگێڕنەوە كە سەركەوتنی شۆڕشی ئێران كە دواتر ناوی شۆڕشی ئیسلامی لێنرا، بەرهەمی كۆبوونەوەیەكی هاوشێوەی زلهێزەكان بووە، مەبەست لەمەش كۆبوونەوەی داخراوی سەركردەی وڵاتە زلهێزەكان بوو لە گوادلۆپ، كە تێیدا بڕیاردرا بەوەی چیتر پاڵپشتی لە مانەوەی محەمەد رەزا شا نەكرێت لە دەسەڵات و بەماوەیەكی كەم دوای ئەوەش شۆڕشی بەرهەڵستكاران سەركەوت.
ئەگەر ئەوە بەشێكی ترسەكەش بێت، لەراستیدا، هەلومەرجی ئێستای جیهان، ناوچەكە و ناوخۆی ئێران تەواو لەبار و ئامادەیە بۆ هەر گۆڕانكاریەك.
دیمەنەكە بە گەورەیی:
كۆنفرانسی وارشۆ لە كاتێكدایە بە كشانەوەی ئەمریكا لە رێككەوتنی ئەتۆمی و گەڕانەوەی سزاكانی بۆ سەر ئێران، هەناسەی لەو وڵاتە بڕیوە، بەجۆرێك ئابوریەكی داڕماندووە، لە لوتكەی دەسەڵاتی جێبەجێكار لە تارانەوە، باس لەوەدەكرێت كە فشارەكان لە 40 ساڵی رابردوودا هاوشێوەیان نەبووە (حەسەن رۆحانی سەرۆك كۆماری ئێران لەسەر قەبری دامەزرێنەری كۆماری ئیسلامی و لە سەروبەندی دەستپێكردنی یادەكانی شۆڕشی 1979دا وای وت)، رۆژی سێ شەممە 5 ی شوباتیش بیژەن زەنگەنە، وەزیری نەوتی ئەو وڵاتە وێڕای گلەیی و گازندەیەكی زۆر وڵاتانی عێراق، یۆنان و ئیتالیا بەوەی سەرباری بەخشینیان لە سزاكانی ئەمریكا بەڵام ئامادەنین درێژەی بە مامەڵەكانیان لە بواری وزە لەگەڵ تاران بدەن، باسی لەوەكرد، "شەڕی گەمارۆكانی ئەمریكا لە شەڕی هەشت ساڵە لەگەڵ عێراق دژوارترە".
بەهۆی ئەو سزایانەی ئەمریكاوە، ئابوری ئێران بەرەوڕووی داتەپین و داڕمان بوەتەوە، بەهای دراوی نیشتمانیەكەی بۆ نزمترین ئاستی لە مێژووی ئەو وڵاتە داكشاوە و بێكاری، گرانی، هەڵاوسانیش لە لوتكەدان و هاواریان لە هاوڵاتیانی ئێرانی هەڵساندووە.
لەپاڵ فشاری تاقەتپڕوكێنی ئابوری لەسەر هاوڵاتیان، هەر یەك لە بەرتەسك كردنەوە و نەهێشتنی ئازادیەكان، داپڵۆسین و سەركەوتی پێكهاتە نەتەوەیی و ئایینیەكان، توندوتیژیەكان بەرامبەر بە جوڵانەوەی كرێكاران، ژنان و خوێندكاران و رەشبگیری و ئازار و ئەشكەنجەی چالاكوانان و بەرهەڵستكاران ئەو فاكتەرە ناوخۆییانەن، كە بەردەوام وادەكەن ئەگەری سەرهەڵدانەوەی خۆپیشاندانەكانی دوو ساڵی رابردوودی ئێران، ئەگەرێكی كراوە بێت و ئەمجارەیان بە ئاسانی كۆماری ئیسلامی و هێزە ئەمنیەكانی نەتوانن دایبمركێننەوە.
هەر لە ناوچەكەدا و بەشێوەیەكی جیاوازتر لە جاران هەوڵەكان بۆ كۆكردنەوەی قول و قاچی ئێران لە چەند وڵاتێك چڕتر كراونەتەوە:
لە سوریا، بەدەیان جار سوپای ئیسرائیل بۆردومانی بنكە و بارەگاكانی سەر بە سوپای قودس و هێزەكانی نزیك لە ئێرانی كردووە و كاربەدەستدانی تەلەئڤیڤ رژدن لەسەر بەردەوامیدان بەو جۆرە هێرشانە.
لە عێراق، دوای سەردانە لە ناكاوەكەی دۆناڵد ترامپ سەرۆكی ئەمریكا بۆ بنكەیەكی سەربازی وڵاتەكەی ، دوای ئەویش و لەگەڵ سەردانەكەی وەزیری دەرەوەی ئەمریكا هەڕەشەكان بۆ قەڵاچۆكردنی میلیشیاكانی سەر بە ئێران چڕتر كراونەتەوە و دواتر دەركەوتنی زیاتری هێزە ئەمریكیەكان لە هێڵێك بە درێژایی ناوچەكانی نێوان دیالەی هاوسنوری ئێران تا نەینەوای هاوسنوری سوریا و گەرمتربوونی قسە و باسەكانی ئاوەدانكردنەوەی بنكەكانی ئەمریكا لەو هێڵە، هەرهەموویان ئاماژەبوون بۆ ئەوەی واشنتۆن قۆڵی هەڵماڵیوە پەرژین و سنورێكی قایم بۆ جموجۆڵەكانی تاران لە ناو عێراق دابنێت، تەنانەت دوالێدوانی ترامپیش بەوەی لە عێراقەوە دەیانەوێت چاودێری ئێران بكەن و لە ئەگەری هەر مەترسیەك خێراتر بەرپەرچی بدەنەوە، بەڵگەن لەسەر توندكردنی تەوقەكە لەسەر كۆماری ئیسلامی.
لە یەمەن، كە ماوەیەكی زۆرە هاوپەیمانی عەرەبی بەسەرۆكایەتی سعودیە و پاڵپشتی ئەمریكا لە هەوڵی بنكۆڵكردنی جێپێی ئێران و چۆكدادان بە حوسیەكانی سەر بە تارانن، پێداگرتر لە جاران هەوڵدەدەن بە شەڕ بێت یان بە ئاشتی دۆخی ئەو وڵاتە بگرنە دەست.
لە ئەفغانستانیش، دانوستانەكانی تالیبان و ئەمریكا تا ئاستی ئامادەكردنی رەشنوسی رێككەوتنی ئاشتی چۆتە پێش و لە مۆسكۆش بۆ یەكەم جار دوای 18 ساڵ، بە بەشداری تالیبان كۆبوونەوەی فراوانی حزبەكانی ئەفغانستان بەڕێوەدەچێت و هەموو ئاماژەكان بەرەو ئەوەن كە بەرێككەوتنێكی ئاشتی و گەڕانەوەی تالیبان بۆ ناو پرۆسەی سیاسی یاسایی ئەو وڵاتە، ئەمریكا و هێزە بیانیەكان لە ئەفغانستان بكشێتەوە.
لەو پەڕی گۆی زەوی و لە ڤەنزویلای هاوپەیمان و دۆستی ئێران، گۆڕانكاری خێرا بەڕێوەیە، دوای ئەمریكا 9 وڵاتی ئەوروپیش دانیاننا بە سەرۆكایەتی كاتی خوان گوایدۆ سەركردەی بەرهەڵستكاران و كۆتاییهاتنی شەرعیەتی نیكۆلاس مادۆرۆ لە پۆستی سەرۆكایەتی كۆماری ئەو وڵاتەدا. ئەمەش پەیامێكی روونە كە هێزی كۆدەنگی نێودەوڵەتی شەرعیەتی زیاترە لە هێزی حكومەتێك كە بانگەشە دەكات لە رێی سندوقی دەنگدانەوە رەوایەتی حكومڕانی وەرگرتووە.
كاتێك بەم شێوەیە لە تابلۆ گەورەكە بڕوانین، لە ترس و سڵەمینەوەی ئێران لە كۆنفرانسی وارشۆ زیاتر تێدەگەین، ئەو كۆنفرانسە ئەگەر نەشبێتە گۆچانێكی سیحری بۆ كۆتاییپێهێنان بە دەسەڵات لە ئێران، بەڵام بڕیار و راسپاردە و خودی كۆدەنگیە نێودەوڵەتیەكەی، رەوتی رووداوەكانی پەیوەست بە ئێران خێراتر دەكەن.