د.عەدالەت عەبدوڵڵا
ئەگەر وا گریمانە بكرێت كە عیراق، وەك دەوڵەت، لە روانگەی دەستوور و یاساوە مامەڵە لەگەڵ قەیرانی مووچەی هەرێمدا دەكات، ئەوا دەرەنجامە سیاسییەكانی ئەم مامەڵەكردنە، ئەوەیان ئاشكرا كردووە كە قەیرانەكە جەدوای سیاسیشی بۆ بەغدا هەیە و پێگەی ئەوی لە هاوكێشەكەدا بەهێزكردووە‌. 
  ئێستا هیچ نەبێ ئاماژەی روونی ئەوە بۆ رای گشتیی ناوخۆ و دەرەوە دەركەوتووە‌ كە دەتوانرێت دۆسێی مووچە بپێچرێتەوە بە‌ ئارگیۆمێنتی یاسایی و دەستوورییە‌وە، یان رێككەوتننامەكان و بڕیارەكانی دادگای فیدراڵییەوە، لە ئەنجامیشدا، لەبەرئەوەی هەرێم (بژاردەی تری نییه)‌‌، دواجار ناچارە كە بێتە ژێربار. واتە بەمە مووچە لە مافێكی دەستوورییەوه،‌ خۆبەخۆ ببێتە كارتێكی سیاسییش، كارتێك كە بێگومان بەغدا بەدەنگی بەرز، یان راستەوخۆ، نایدات بەگوێی هەرێمدا، بەڵام سروشتی دۆسێكە خۆی لەلایەك و بۆشایی پلان Bی هەرێم لەلایەكی تر، كردوێتییە دیفاكتۆ.
  رەنگە بوترێت هەرێم دەتوانێت بایكۆتی پرۆسەی سیاسی بكات، ئاو و كارەبا لە پارێزگاكانی ناوەڕاست و باشوور بگرێتەوە، دۆستە ئەمریكی و نێودەوڵەتییەكان لە بەرامبەر بەغدادا بجوڵێنێت، ئەمانەو گرەوی تریش. بەڵام راستی ئەوەیە تەواوی ئەم گرەوانە، بەبێ گرەنتیكردنی ئەوەی كە چارەسەرێكی ئیمێرجێنسی و دڵخوازی بۆ هەرێم هەبێت، وەك جۆرێك لە ریسككردن وایە‌. كاریگەرییەكانی ئەو بژاردانە خۆشیان روون نین. باشە با وا دابنێین بایكۆتی پرۆسەی سیاسی كرا، ئەی بەچی چارەسەری قەیرانی مووچە دەكرێت؟ بڕینی ئاو و كارەباش، هەڵوێستێكی گونجاو نییە‌، لەبنەڕەتدا بۆ نێوبانگی هەرێمیش باش نابێت و هاوسۆز بۆ بەغدا زیاتر دەكات و رەنگە لەبەرامبەردا هەرێم رووبەڕووی سزای تریش ببێتەوە‌، هەرچی گرەوكردنە لەسەر ئەمریكییەكان و دۆستانی تر، ئەوا تا ئەو شوێنە جێدەگرێت كە بەغدا بڕیاری دابێت لەدۆسێكانی تردا لە فشارەكانی واشنتۆن تێنەگات!. بەغدا نەك هەر تێگەیشتووە، بەڵكو مێنتاڵێتیی(كۆشكی سپیی نوێ)ی خوێندۆتەوەو سەرگەرمی رامكردنی گروپە چەكدارەكان و  ئیغراكردنی كۆمپانیا بازرگانییەكانی ئەمریكایە بۆ سەرمایەگوزاریی زیاتر لە عیراقدا، بۆیە كە هەرێم و هەموو هێزە سیاسییەكانمان رێككەوتن لەگەڵ بەغدادا دەكەنە بژارده، تێدەگەن بارەكە لارەو گرەوەكانی تر بێ گرفت نین، بەڵام ئایا ئەمە ئیتر واتا هەڵكردنی ئاڵای سپی‌؟!.
  بێگومان ئەگەر هەرێم پلان B ئامادە نەكات، ئازادە، بەڵام بەردەوام لەژێر گوشاری گەورەی بەغدادا دەمێنێتەوه، دۆسێ بۆ دۆسێیش شكۆی نامێنێت. تەنانەت رێككەوتنەكان لەگەڵ بەغداو چوونه ‌ژێرباری داواكارییەكانیشی، قەیرانی مووچە بۆ هەمیشە بنەبڕناكات‌. هەر خۆی ئێستا دڵەڕاوكێ بۆ رێككەوتنەكه ‌و مسۆگەركردنی مووچەكانی مانگی 6 و 7 هاتۆتە ئاراوە. مەبەست لە پلان B لێرەدا ئەوەیە كە هەرێم، شانبەشانی هەماهەنگی لەگەڵ بەغدا، لەماوەی كەمتر لە شەش مانگدا دیراسەی پرۆژەی خۆبەڕێوەبردن بكات. سیاسەتی پیاچوونەوە بە خەرجییەكان، زیادكردنی سەرچاوەی تری داهات، كۆنترۆڵكردنی گەندەڵی، نەهێشتنی قاچاخچێتیی رێكخراو، هاندانی وەبەرهێنەرانی ناوخۆ و دەرەوە، سیستمێكی نوێی باج و خەراج، جێبەجێكردنی یاسای چاكسازی، دادپەر‌وەری لە سیستمی مووچە، نەهێشتنی ئیمتیازاتی بەرپرسان، گێڕانەوەی موڵكەكانی دەوڵەت، كۆتاییهێنان بە بێكاریی دەمامكراو، كاراكردنی كەرتەكانی بازرگانی، كشتوكاڵی، گەشتیاری و زۆر رێكاری تر بگرێتەبەر. هەموو ئەوەش تەنیا لە پێناوی ئەوە نا كە قەیرانی مووچە كۆتایی بێت، بەڵكو بۆئەوەی ئەم قەیرانە، وەك كارتێكی سیاسی بەكارنەهێنرێت و لە هەموو دۆسێكانی تردا لەپێگەیەكی بەهێزەوە دانوستان لەگەڵ بەغدادا بكرێت، لەوەش زیاتر بۆ وڵاتان بسەلمێنرێت كە عیراقە پابەندی ئیلیزاماتی دەوڵەتێكی فیدراڵی نییە.

لە رۆژنامەی كوردستانی نوێ-وە وەرگیراوە.